स्वातंत्र्य म्हणजे काय?

 

ती मला विचारत होती, “स्वातंत्र्य म्हणजे काय?”

मी पण बावरले, असा काही प्रश्न आपल्याला कशाला कोण विचारेल? नाही का, काय सांगावं बरं, “मग मी मला आठवेल तसं सांगितलं १५ ऑगस्टला देश स्वतंत्र झाला वगैरे, शाळेत असताना शिकलेलं, आत्ता थोडीच सगळं आठवतंय! पण सांगितलं, मोडकं तोडकं जमेल तसं. पण आत्ता मीही थोडी धास्तावले, काय माहित आता परत काय विचारतील ही पोर, आपल्याला कुणी शहाणं समजलं तर धास्तावायला होतं, नाही समजल तर चिडायला होतं. ती मुलं परत हसलीत, त्यांच्या कळकट चेहर्यावरच हसु खुपच चमकदार होतं पण,
माझ हसणं हल्ली मलाच अस चमकदार वाटत नाही, का बरं?
म्हणजे त्यांचे चेहरे कळकट मळकट आहेत म्हणुन का मला त्यांच हसु जास्त तेजस्वी वाटतंय?
त्यांनी परत विचारलं काय असतं स्वातंत्र्य म्हणजे?
मी परत दचकले, कशाला हवंय यांना काय असत स्वातंत्र्य ते? मग म्हणाले, म्हणजे, आपण आपल्याला हवं ते खाऊ शकतो, हवं तिथं जाऊ शकतो, जे मनात येईल ते करु शकतो. हुश्श अरे वा जमलं की मला पण, फेकायला, फाडफाड, (मी स्वतःचीच पाठ थोपटली)
ती टाळ्या वाजवुन हसत होतीत, माझ्या स्वातंत्र्याच्या व्याख्येवर,
परत तसच ते निरागस आणि आकर्षक हसु, मला वाटलं, यांना जरा आपण स्वच्छ अंघोळ घातली तर अजुन सुंदर दिसतील नाही हसताना, (ये बाई तुझ्याच पोरांना अंघोळ घालताना जीव घाम्याघुम होतो, लागली त्यांना अंघोळ घालायला, पाणी फुकट नाही येत, बिल भरावं लागत आपल्याला, तु कशाला आलेली? पाय मोकळे करायला न? माझ्या व्यवहारी मनानं मला जाग केल)
हो विसरलेच मी पाय मोकळे करायचे होते मला, किती दिवसांनी बाहेर पडले नाही का? एरवी जमतच कुठे ईच्छा असुन पण!
परत त्यांचे प्रश्न, “आपल्याला हवं तसं जगायचं? हवं ते खायचं? काही पण काय सांगताय? आम्हाला रोज वाटतं, पोटभर खावं, मस्त गरम भाकरी, भाजी, लोणी, पण बाबा आणत नाय, मग असेल तीच भाकरी खातो आम्ही पुरवून. त्यातील एक जण म्हणाला. मला पण वाटतं चांगले फ्रॉक घालावे, केसात फुलं घालावी,” ती म्हणाली, आता मला कोरड पडली, यापुढे मी किती आणि काय फेकणार?
मी विषय बदलला, तुम्ही शाळेत नाही जात का? ती म्हणाली “नाही मला नाहीच आवडत शाळा, आई म्हणती काय करणार शिकुन परवडत नाय आपल्याला, शिकायला”, छोट्या पोराकड बोट करुन, “आई, कामावर गेली की याला कोण घेणार?”
हंम्म, (आता, झाले पाय मोकळे जाव का घरी?)
त्यांना टाटा बायबाय करुन मी निघाले,
 ही मुलं सुद्धा स्वतंत्र भारताचे भविष्य वगैरे आहेतच की. म्हणजे यांना पण स्वातंत्र्य आहेच की. नाही का? स्वच्छ राहण्याचं किंवा न राहण्याचं, पोटभर जेवण्याचं किंवा न जेवण्याचं, शाळेत जाण्याचं किंवा न जाण्याचं सुद्धा! पण हे सगळ परवडायला हवं. शेवटी स्वातंत्र्य ही परवडण्याची गोष्ट असते!
© मेघश्री श्रेष्ठी.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

नात्यातील Red flags म्हणजे काय? Red flags कसे ओळखायचे? Red flags असणारे नाते टिकवायचे का?

Image
नात्यातील Red flags बद्दल हल्ली सगळीकडेच चर्चा होताना दिसते. पण Red flags म्हणजे नक्की काय ? ते कसे ओळखायचे आणि Red flags सह नातं टिकवता येतं की नात्यातून बाहेर पडणं हाच एक उपाय असतो ? जाणून घेण्यासाठी लेख शेवटपर्यंत नक्की वाचा. लाल रंग म्हणजे धोक्याचं प्रतिक. त्याच अर्थानं नात्यात Red flags हा शब्द वापरला जातो. ट्रॅफिकचा red सिग्नल लागल्यावर आपण थांबतो , तसंच नात्यातही आपल्याला काही सिग्नल मिळतात. जे सांगतात की, हे नातं आपल्यासाठी चांगलं ठरणार नाही. मुळात एकदा नातं जोडलं की , ते जन्मोजन्मी टिकवण्याच्या आपल्या संस्कृतीत नात्यातील Red flags बद्दल बोललं जाणं हीच मोठी क्रांती आहे. कारण आपला सगळा खटाटोप नातं टिकवण्यासाठी , वाचवण्यासाठीच चाललेला असतो. पण हल्ली नात्याच्या बाबतीतही आपला दृष्टीकोन बदलत आहे, ही नक्कीच स्वागतार्ह बाब आहे. एखाद्या व्यक्तीला नात्याचं महत्वच कळत नसेल , तर अशा व्यक्तीसोबत दीर्घकाळ नात्यात राहिल्याने आपल्या शारीरिक , मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतोच. शिवाय करिअर , आर्थिक स्थैर्य , जीवनातील आनंद, समाधान यांनाही सुरुंग लागतो. एका नात्याचा परिणाम इतर...
Read more

भूतकाळाच्या मगरमिठीतून स्वतःची सुटका कशी कराल?

Image
Image source : Google गतकाळाच्या आठवणी एखाद्या भुताप्रमाणे आपल्याला झपाटून टाकतात. हा भूतकाळ कधीकधी इतका आपल्यावर अधिकार गाजवतो की आपण त्याच्या मगरमिठीतून कितीही सुटण्याचा प्रयत्न केला तरी सुटू शकत नाही. एखादे जीवघेणे आजारपण असेल , प्रेमभंग असेल , कुणा जवळच्या व्यक्तीचा मृत्यू असेल , एखाद्या जवळच्या व्यक्तीने केलेला विश्वासघात असेल , अशा घटनांनी मनावर खोल परिणाम केलेला असतो हे नाकारता येत नाही. या आघातातून सावरायचे झाल्यास स्वतःलाच प्रयत्न केले पाहिजेत. या नकारात्मक आठवणी सोडून देऊन जगणं शक्य आहे का ? असा जर प्रश्न तुम्हाला सतावत असेल तर याचं उत्तर आहे, हो. तुमचा भूतकाळ कसाही आणि कितीही वाईट असला तरी आजही एक चांगली व्यक्ती म्हणून जगण्याचा तुम्हाला अधिकार आहे. आपला भूतकाळ म्हणजे आपल्या आयुष्याचा एक भाग असतो , भूतकाळ म्हणजेच संपूर्ण आयुष्य नव्हे. थोड्याशा प्रयत्नाने तुम्ही या जंजाळातून नक्कीच बाहेर पडू शकता. या सहा पायऱ्या तुम्हाला तुमच्या भूतकाळाच्या मगरमिठीतून सुटण्यासाठी खूप म्हणजे खूपच फायदेशीर ठरतील.   यातील पहिली पायरी आहे , आपल्या भावनांप्रती सजग होणे – तुम्हाला जो ...
Read more

किस करण्याचे हे फायदे तुम्हाला माहित आहेत?/Benefits Of Kissing

Image
  सगळेच प्राणी कामक्रीडा करतात, प्रजनन क्रियेतील तो एक अविभाज्य भाग आहे. पण, प्रणयाच्या बाबतीतही माणूस हा प्राणी इतर प्राण्यांच्या तुलनेत वेगळाच आहे. प्रत्यक्ष प्रणयाइतकंच प्रणयाची सुरुवात आणि शेवट या दोन्ही गोष्टी माणसासाठी आणि नात्यासाठी महत्वाच्या आहेत. प्रणयाची सुरुवात तर नेहमीच मिठीने आणि किसने होते. आज ‘किस डे’ आहेच तर, आपण किस करण्याचे फायदे बघूया… जवळच्या व्यक्तीविषयी प्रेम व्यक्त करताना कधीकधी शब्द अपुरे पडतात तेव्हा आपसूकच आपण ते स्पर्शातून व्यक्त करतो. लहान मुलं जेव्हा रडतं तेव्हा ते आईकडे दिल्यावरच शांत होतं. कारण, त्याला त्या स्पर्शातून जाणवतं की आपण सुरक्षित आहोत. आई आणि मुलातील हा सुरक्षित बंध सुद्धा किस मुळेच जपला जातो. सुरुवातीला फक्त आपल्याला आईचा स्पर्श माहित असतो. मोठे होऊ तसे आपल्याला स्पर्शाची भाषा समजायला लागते. मग हा सगळा प्रवास येऊन ठेपतो पहिल्या किसपर्यंत! आयुष्यातील पहिल्या किस विषयी आठवून जर तुम्ही आजही मोहरून जात असाल तर, तुम्ही खरोखर भाग्यवान आहात! किस हा विषयच इतका गोड आहे, की त्यांनतर सगळंच गोड वाटू लागतं. ‘किसिंग’ या पुस्तकाच्या लेखिका अँड...
Read more